مسجد جامع عتیق شهر شیراز

مسجد جامع عتیق شهر شیراز

از آن جایی که ایران کشوری مذهبی محسوب می شود، مساجد متعددی در جای جای این سرزمین کهن و مذهبی وجود دارد. این مساجد امروزه به دلیل قدمت بسیار زیاد و زیبایی های خاصشان مورد توجه عموم مردم قرار گرفته اند و علاوه بر ارزش معنوی، از لحاظ هنر و معماری و پیشینه ی تاریخی کشورمان ایران نیز بسیار حائز اهمیت هستند و برای حفظ و نگهداری آن ها تلاش زیادی صورت می گیرد.

در این مقاله قصد داریم با یکی دیگر از جاذبه های قیمت تور شیراز گردشگری شهر شیراز آشنا شویم و این بار به سراغ مساجد این شهر زیبا برویم. مسجد جامع عتیق یکی از زیباترین، مهم ترین و کهن ترین مساجد شهر شیراز و کشورمان ایران است. این مسجد از معماری بسیار خاصی بهره برده و جلوه ای از هنر و معماری ایران را به نمایش گذاشته است.

بنابر اسناد تاریخی قدمت مسجد جامع عتیق به دوره ی ایلخانیان می رسد و به نام های مسجد جمعه و مسجد آدینه نیز مشهور است. این مسجد ساختاری بسیار ساده دارد و تنها در برخی از نقاط بنای آن کاشی کاری های آبی به چشم می خورد. از ویژگی های دیگر این بنای کهن این است که در نزدیکی شاه چراغ واقع شده است و یکی از ورودی های شش گانه ی آن نیز در داخل حرم شاه چراغ است. گفتنی است که این مسجد نرخ تور شیراز در سال 1310 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

همان طور که گفته شد معماری این مسجد بسیار ساده و در عین حال بسیار چشم نواز است و همین موضوع باعث جلب توجه بسیاری از کارشناسان و توریست ها شده است. مسجد جامع عتیق از بخش های متعددی تشکیل شده است. دیوار ندبه، نام یکی از بخش های این مسجد است که در قسمت جنوبی آن واقع شده است و روی آن شکل یک سرو با کاشی آبی وجود دارد. در میان محلیان این منطقه گفته می شود که مرکب آسمانی پیامبر در شب معراجشان از این محل حرکت کرده است.

از دیگر بخش های جالب و دیدنی مسجد عتیق شیراز بخش خدایخانه است. خدایخانه یا کعبه ی ثانی یا دروازه زمان اتاقی است که در وسط حیاط مسجد واقع شده است و معماری آن شبیه به کعبه است. گفته می شود که این عمارت در زمان های قدیم برای کاتبان قرآن ساخته شده است و در آن قرآن های به خط مبارک حضرت علی (ع)، امام حسن (ع) و امام صادق (ع) یافت شده است. امروزه تمام قرآن های خطی یافت شده در این بنا در موزه ی پارس شیراز نگهداری می شود. بر طبق اسناد تاریخی قدمت ساختمان خدایخانه ی مسجد عتیق به سال 752 هجری قمری می رسد. این ساختمان به دستور شاه تور لحظه آخری شیراز اسحاق اینجو ساخته شده است.

در دوازده امام از دیگر بخش های مسجد جامع عتیق است. این در در شمال مسجد عتیق واقع شده است و در آن چهار کتیبه وجود دارد که نام دوازده امام بر روی آن ها حک شده است. علت نام گذاری این در نیز وجود همین کتیبه ها است که قدمت آن ها به دوره ی صفوی می رسد.

مسجد وکیل یا مسجد سلطانیه شیراز

مسجد وکیل یا مسجد سلطانیه شیراز

همان طور که می دانید شهر شیراز در زمان حکومت سلسه های مختلفی چون زندیه و صفویه به عنوان پایتخت ایران عزیزمان انتخاب شده است. همین موضوع باعث شده است که در این شهر آثار تاریخی و دیدنی بسیاری از آن زمان بر جای بماند.

برای خرید بلیط شیراز به سایت آژانس مسافرتی چهارفصل به نشانی chaharfasl . net مراجعه کنید.

در واقع می توان گفت اکثر جاذبه های گردشگری و بناهای تاریخی شهر شیراز آثاری است که از زمان حکومت سلسله ی صفویه و زندیه بر جای مانده است. کریم خان زند نیز که یکی از شاهان قدرتمند سلسله ی تور شیراز زندیه بود در این امر تلاش فراوانی کرد و در زمان حکمرانی او شهر شیراز به یکی از زیباترین و آبادترین شهرها تبدیل شد. پس از آن مجموعه ای از ساخته های وی در شیراز با عنوان مجموعه ی وکیل شناخته می شوند. در میان این مجموعه بازار وکیل، حمام وکیل و مسجد وکیل موجود است. در این مقاله قصد داریم تا سری به مسجد وکیل شیراز بزنیم و با زیبایی های این مسجد بزرگ آشنا شویم.

مسجد وکیل یکی از معروف ترین جاذبه های گردشگری شهر شیراز و از زیباترین مساجد ایران به شمار می رود. این مسجد در محله ی درب شاهزاده و در نزدیکی حمام و بازار وکیل واقع شده است. در واقع شما با بازدید از مسجد وکیل می توانید به طور هم زمان با دو جاذبه ی مشهور دیگر شهر شیراز نیز آشنا شوید و از آن ها دیدن کنید.

مسجد وکیل که با نام مسجد سلطانیه نیز شناخته می شود در بخش غربی بازار وکیل واقع شده است و با حمام وکیل نیز در حدود صد متر فاصله دارد. این مسجد در سال 1311 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. بر طبق اسناد تاریخی به جای مانده قدمت این مسجد به سال 1187 هجری قمری می رسد و به دستور کریم خان زند ساخته شده است. گفته می شود که این مسجد در دوره ی قاجار نیز توسط حسین علی میرزا، پسر فتحعلی شاه مرمت و بازسازی شده است.

مساحت این مسجد به 11 هزار متر مربع می رسد و زیربنای آن نیز 8660 متر است. این مسجد از بخش های متعددی شامل درب ورودی، دالان، حیاط، شبستان های متعدد، محراب، حیاط خلوت، ایوان ها و طاق مروارید و ... تشکیل شده است. یکی از ویژگی های این مسجد این است که در آن از بناهای مرتفع خبری نیست. در واقع این مسجد یکی از معدود مساجد ایرانی است که گنبد و مناره ندارد. کارشناسان بر این باورند که این موضوع صمیمیت بیشتری به فضای مسجد وکیل بخشیده است.

با این که مسجد وکیل از معماری ساده ای برخوردار است اما تزئینات زیاد و چشم نوازی دارد. کاشی های هفت رنگ، مینا کاری های مختلف بر روی دیوارها، معرق کاری ها، حجار های بی نظیر و ... از دیگر تزئینات این مسجد زیبا به شمار می رود. در این مسجد کتیبه هایی نیز وجود دارد که به خطوط نستعلیق، نسخ و ثلث نگاشته شده اند و قدمت آن ها به زمان فتحعلی شاه قاجار و سال های 1243 و 1244 می رسد. یکی از ویژگی های مهم و دلایل اصلی شهرت مسجد وکیل ستون های آن است. در یکی از شبستان های این مسجد 48 ستون سنگی یک تکه وجود دارد که هر یک از آن ها 5 متر ارتفاع و 80 سانتی متر قطر دارند تور شیراز تابستان 98. این ستون ها در 4 ردیف 12 تایی قرار گرفته اند و زیبایی خیره کننده ای دارند.

فر و شکوه تخت جمشید

فر و شکوه تخت جمشید

کورش بزرگ پادشاه هخامنشی با پدید آوردن همبستگی و روان ساختن به کیش خود با پیروزی بر مادها و کیشهای آسیای کوچک و بابل، امپراتوری هخامنشیان را برپا ساخت و سرزمین ایران را فر و شکوه بخشید و جانشین او داریوش، کشورهای مصر و هند را به آن افزود و خشایارشا يونان را گرفت.

هنگامی که کورش بزرگ و داریوش بزرگ رزرو تور شیراز پادشاه ایران بودند، سوای ایران ۲۹ کشور از آن ایران بود و همه پادشاهان این کشورها از کورش و داریوش فرمانبرداری می کردند و مالیات می پرداختند که عبارت بودند از: ۱- پرثو (پارت) ۲- هرایوا (هرات) 3باختریش (باختر) ۴- سوغودا (سغد و بخارا) ۵- خوارزمیش (خوارزم) ۶- زرنکا (سیستان) 7- هراخ و اتیش (هراخ و بخشی از افغانستان) ۸- ماد (شمال و شمال باختری ایران امروزی) 9- خووجا (خوزستان) ۱۰- گندار (قندهار و پیشاور و کابل) ۱۱- هیندوش (هند یا سند)

۱۲- سکاهوم ورک (جنوب روسیه پیرامون رود سیحون) ۱۳- سکاتگراخئو دا (سکاهای تیز خود رود جیحون) ۱۴- با بیروش (بابل و کلده) ۱۵- آسورا ( آشور) ۱۶- اربای (عربستان) ۱۷- مودرایا (لیبی و مصر) ۱۸- آرمینا ارمنستان) ۱۹- کاتاپتوک (کاپادوکیه) ۲۰- اسپاردا (سارد یا لیدی) ۲۱- پئونا (یونان) ۲۲- سکانئی ترادریا (سکاهای آن سوی دریای سیاه و پیرامون رود دانوب) ۲۳- داها ۲۴- سکودرا (مقدونیه) ۲۵- پوتیه (سومالی و بخشی از آفریقا) ۲۶- پنونا تاکابارا (یونانیان سپردار یا ترکیه) ۲۷- کوشیا (حبشه) ۲۸- مكیا (مکران) ۲۹- کرخا (کار تاژ).

در سنگ نبشته ای که در تخت جمشید به دست آمده، خشایارشا می گوید:

خدای بزرگ است اهورامزدا که این زمین را آفرید آفر تور شیراز که آن آسمان را آفرید، که مردمان را آفرید، که شادی را برای بشر آفرید، که خشایارشا را شاه کرد، یگانه شاه از شاهان بسیار......... این است کشورهایی که سوای پارس که به فرمان اهورامزدا، من پادشاه آنها هستم و به پیش من باج می آورند و آن چه از سوی من فرمان داده شود، انجام می دهند و نام کشورهای زیر فرمان این است: ماد - ایلام - رخج - ارمنستان - سیستان - پارت - باختر (بلخ) - سغد . خوارزم - بابل - آشور - ستاکید - لیدیه - مجیا - عربستان به قندهار - سند - کاپادوکیه - داها - سکاهوم - ورکا سکاهای تیز خود - مقدونیه - پونتیا - ليبان - کرکاو حبشه. و در زیر نام ها می گوید: تو که پس از من می آیی، اگر اندیشه کنی که در زندگانی شاد باشی و در مرگ مبارک به آن دستورهایی که اهورامزدا فرموده است، رفتار کن. هر که اهورامزدا وارت (فرشته دادگری) را به فروتنی ستایش کند در زندگانی شاد خواهد بود و پس از مرگ، خشایارشا گوید: اهورامزدا، مرا و خانواده مرا و کشور مرا از هر بدی دور نگاه دارد. من از اهورامزدا در خواست می کنم و اهورامزدا به من می بخشد.

بی تردید هنر رازی گاری و هنرهایی دیگر که در این روزگار پدیدار شد و نیرو گرفت، زیر نشانگراری و گذار همه این ملت ها بوده است، ولی ایرانیان توانستند با سود جستن از این هنرهای گوناگون، هنر و اندیشه والای خود را پدیدار سازند و در ساختن دیستک (ساختمان) تخت جمشید به این آهنگ بسیار پیشرفته دست یازیدند. و سر ستون های سر به آسمان کشیده، آسمانه کاخ که در مرز پانزده متر بلندی داشته، سنگ هایی که برخی از آنها به درازای ۱۵ متر و برخی از آنها چندین هزار کیلوگرم وزن داشته است. فر و شکوه این دیستک به اندازه ای است که هنوز هم پس از گذشت هزاران سال از گشادگی (فاصله) چند کیلومتری قیمت تور شیراز می توان دید.

همه ساختمان تخت جمشید نزدیک کوه رحمت و بر روی تختگاهی (سکویی) بسیار بلند قرار گرفته و دیوارها از سنگ های بسیار تناور برپا گردیده که به وسیله پله هایی گوناگون به کف کاخ می رسد. پله هایی که بر روی سنگ های بسیار بزرگ تراشیده شده و به گونه بسیار باریک بنیانه کنار هم و بر روی یکدیگر قرار داده شده و به خوبی در یکدیگر انداخته شده است. شمار پله ها در هر سو ۱۱۰ شمار می باشد و در ازای هر پله 90 / 6 متر است. گستردگی همه دیستک تخت جمشید در مرز ۱۳۵000 متر مربع می باشد، با ورودی بسیار بزرگ سنگی با نگارگری برجسته بسیار بزرگ، با سر انسان هخامنشی و بدن گاوی نیرومند و تناور و بال عقاب در حال پرواز.

راهنمای ورود به تخت جمشید

راهنمای ورود به تخت جمشید

تخت جمشید را نباید یک ساختمان ساده انگاشت، بلکه یک گرد آمده فرهنگی و هنری است که خطی اندیشه ای دارد. تخت جمشید مانند کاخ های همانند پادشاهان آن روزگار در جهان نیست که پر از پهنه های آرزو آلود و نیرو نمایی هایی دروغین باشد، اهرام مصر نیست که تنها برای در خود نگه داشتن مرده مومیایی شده یک فرعون ساخته شده باشد، استادیوم برده داری روم نیست که برای به جان هم انداختن دو انسان قیمت تور شیراز برده و اسیر شده به نام گلادیاتور ساخته شده باشد.

پادشاهان هخامنشی که بر خاور زمین دست یافته و چیره شدند، برای آن که نیرو و توانمندی و مال و خواسته خود را به توده ها و تیره های آن سرزمین نشان دهند به اندیشه ساختن دیستک (بنا) های زیبا و با شکوهی در پارس افتادند تا بومیان و بیگانگان به ارج و فر پادشاهی آنها بیش از پیش پی ببرند. چون دیستک های خشتی و آجری که در آن روزگار برساخته بود، چندان شایان نگرش نبود، از این رو داریوش یکم پسر وشتاسپ هخامنشی بر آن شد که کاخ هایی سنگی پر ارج با پوشش و آسمانه چوبی و پسین روش رازی گاری برپا سازد، چون می خواست این دیستک ها هر چه زودتر به پایان برسد ناگزیر از خشت و آجر هم سود جست. تخت جمشید نشان های بازمانده ارگ و کاخ با شکوه داریوش یکم هخامنشی است که پس از گذشت ۱۸۹ سال از آغاز ساختن آن، اسکندر گجسته تور لحظه آخری شیراز مقدونی در سال ۳۳۱ پیش از میلاد، در هفتمین سال پادشاهی داریوش سوم دیستک ها و ساختمان های آن را سوزانیده است.

نام دیرین تخت جمشید در دوران هخامنشیان (پارس) و به زبان یونانی (پرس پلیس) به چم ایران شهر بوده است. داریوش بزرگ برای فراهم کردن بی بیمی در کشور و رسیدگی به کارها و فراهم کردن آرامش مردم، بیشتر به سفرهایی در درون کشور می پرداخت، ولی پس از آسوده شدن از کار، بیش تر گاه خود را در پارس می گذرانید، از این رو، دیستک هایی بسیار که سر آمد دیستک های آن روزگار بود، در پارس و به ویژه در تخت جمشید برپا ساخت و امروز نشانه هایی با شکوه از آنها پا برجا و پایدار است که هر بیننده را دچار شگفتی و آفرین گویی می سازد.

تخت جمشید در ۵۶ کیلومتری شمال خاوری شیراز و ۶ کیلومتری جنوب خاوری ویرانه های استخر و جلگه مرو دشت پارس در دامنه کوهی نامبردار به کوه رحمت قرار گرفته و جاده شوسه کنونی شیراز نرخ تور شیراز و اصفهان از کنار آن می گذرد.

ایوان با شاه نشین تخت جمشید

ایوان یا شاه نشین تخت جمشید از سوی پشت (خاور) چسبیده به کوه رحمت و سه سوی دیگر آن آزاد و از ۴۳ پهلوی سنگی که به جای دیوار آن است ساخته شده است، پاره ای از جاهای این دیوارها نزدیک به ۱۸ متر از رویه زمین مرودشت بلندی دارد. دیوارهای سه سوی ایران، در پایین از سنگ های دامنه کوه رحمت درست شده و روی آنها را با تخته سنگ های تراشیده شده بسیار بزرگ از کوه نامبرده کنده شده بالا برده اند. تخته سنگ های نامبرده را با گیره های دم چلچه ای که بخش درونی آنها از آهن و روی آنها برای جلوگیری از رسیدن نم آب به آهن و نپوسیدن آن از سرب ساخته شده، به یکدیگر پیوند و استوار کرده اند.

بنای تخت جمشید برابر دو سنگ نبشته ای که در بالای دیوار جنوبی آن روی تخته سنگی که هفت متر درازا دارد، کنده شده و پچواک آن چنین است، از دیستک هایی است که به فرمان داریوش یکم هخامنشی پسر ویشتاسب ساخته شده و در مرز ۵۲۰ پیش از میلاد آغاز به ساختن نموده است.

پچواک یکی از دو سنگ نبشته نامبرده

بزرگ است اهورامزدا، او بزرگترین خدایان است، او داریوش را شاه کرده، او شاهی را به او داده است، به یاری اهورامزدا داریوش شاه است.

داریوش شاه گوید: این است کشور پارس که آن را اهورامزدا به من داده، زیبا و دارای اسبان خوب و مردمانی نیک است. به محبت اهورامزدا و از برای کارهایش، داریوش از دشمنی نترسد. داریوش شاه گوید: اهورامزدا با خدایان شاهی یاری کند و این کشور را اهورامزدا از دشمن بد، از خشک سالی، از دروغ نگه دارد، دشمن بدخواه، سالی بد و دروغ به این کشور راه نیابد. این بخشش را من از اهورامزدا و خدایان شاهی درخواست می کنم، این را به من ببخشند، اهورامزدا و خدایان شاهی.

مرزهای تخت جمشید

مرزهای تخت جمشید

مجموعه مرزهای تخت جمشید از خاور به کوه خاکستری رنگ بی آب و گیاهی نامبردار به کوه رحمت - از شمال و جنوب به کرانه ای بزرگ و زمینی گسترده و هموار که پایان می پذیرد. به دو دماغه از کوه نامبرده و از باختر به جلگه مرودشت.

پچواک سنگ نبشته دیگر بالای دیوار پیش بند جنوبی

منم داریوش، شاه شاهان، شاه بزرگ، شاه کشورهای بسیار، پسر ویشتاسب هخامنشی داریوش شاه گوید: به یاری اهورامزدا، این است کشورهایی که به یاری این الشكر پارسی از آن من هستند، از من بیم دارند، به من باج می دهند رزرو تور شیراز: خوزستان - بابل - ماد . عربستان - آشور - مصر - ارمنستان - کاپادوکیه، سپردا (لیدیه) یونانی های کشورها و یونانی هایی که در دریا هستند و کشورهایی که در خاور هستند و... اگر تو می اندیشی از هیچ دشمنی نترسم، این مردم پارس را نگه دار، اگر مردم پارس نگهداری شوند خوشبختی که گاه هایی دراز تیره و تباه نشود، از اورمزد به آن خانواده شاهی برسد.

پلکان بزرگ

راهی که به بالای تخت جمشید یا شاه نشین (ایوان) راهنمایی می کند، دو پلکانی است که در دو سو روبه روی هم ساخته شده اند. یکی شمالی و دیگری جنوبی. هر یک از پلکانهای مزبور از پایین تا بالای تخت دو بخش می شود، یعنی از بالا رفتن از ۶۲ پله فضای کوچکی دیده می شود که با تخته سنگ های بزرگ و هموار فرش شده و تا این جا بخش نخست شمرده می شود. سپس باید از هر سوی از ۴۸ پله دیگر که آفر تور شیراز به سوی جنوب یا شمال نگرش دارد، بالا رفت تا روی شاه نشین رسید. پس شماره هر پلكان ۱۱۰ و درازای هر یک از آنها 9 / 6 متر و پهنایش ۳۸ سانتی متر و بلندی آن ده سانتی متر است.

در کنار این پلکانها، نرده های سنگی بوده که اکنون چند پاره از شکسته های آنها را آقای دکتر اشمیت، سرپرست گروه علمی دانشگاه خاوری شیکاگو به جای خود گذارده است. اکنون راهی هم برای رفت و آمد ماشین و جانوران بارکش در شمال خاوری درست کرده اند.

پلکان بزرگ نامبرده هم از جمله ساختمان (دیستک هایی است که در آغاز ساختمان تخت جمشید به فرمان داریوش بزرگ ساخته شده است.

در سوی باختر درب شمالی خاوری نامبرده در پسین نقطه خط شمالی شاه نشین تخت، دیستگ هایی چند با دیوارهای خشتی بنا شده بود که گویا دفترخانه روزگار داریوش بزرگ بوده است و اکنون خاک آوار آنها را به شکل تپه دراز می نمایاند. در بخش خاوری این تپه نزدیک درب شمال خاوری، از درون اتاق کوچکی نزدیک به سی هزار خشت نوشته گلی دارای خط ایلامی به دست آمده است. خشت نبشته های نامبرده هنوز به گونه پژوهشی خوانده و پچواک نشده است ولی برابر گفته پروفسور تسفلد این خشت نبشته های گلی درباره اداره های دولتی و دستمزد سازمان های ارتشی و دارایی روزگار هخامنشی قیمت تور شیراز می باشد و گمان می رود که در بردارنده دست آویز (سند تازی) های تاریخی و دولتی نباشند، برای این که این چنین دست آویزها به زبان و خط میخی پارسی نوشته می شده است.

پس از بالا رفتن از همه پلکان، پرورده (یعنی تازی) از ۱۱۰ پله شرح داده شده است، جایی گسترده همانند راست گوشه با پهلوهای شکسته و دارای دیستک هایی بسیار که سنگی هستند دیده می شود. رویه این جای گسترده در پاره ای از جاها بلندتر و در برخی جاها پست تر است. این پستی و بلندی از سازوکار طبیعی دامنه کوه پدید آمده است درازای فضای نامبرده نزدیک به ۴۵۰ متر و پهنایش /۳۰۰ متر است و نخستین ساختمانی که در بالای تخت در جلو پلکان بزرگ دیده می شود، سر درب بزرگ یا ورودی می باشد.

معرفی نقش رجب فارس

معرفی نقش رجب فارس

پس از گذشتن از تخت جمشید در کهن شهر شیراز به سوی شمال خاوری رو به جاده اصفهان و پیمودن سه کیلومتر راه در سوی راست جاده، تنگنایی در کوه رحمت که تخت جمشید در دامنه آن قرار دارد، به چشم می خورد. این جا را نقش رجب می گویند. در نقش رجب سه انجمن بر سینه کوه کنده کاری شده است. اگر کسی رو به جنوب بایستد، یک انجمن در سوی چپ می بیند که ۳ متر بلندی و 5/ 4 متر پهنا دارد.

برای خرید بلیط شیراز به سایت آژانس مسافرتی چهارفصل به نشانی chaharfasl . net مراجعه کنید.

در این انجمن (مجلس تازی) پادشاهی بر اسب سوار است و چند تن از گماشتگان و نوکران بلند پایه در پشت او ایستاده اند. شخص سوار، شاپور یکم پسر اردشیر پاپکان پادشاه سرفراز کشور ساسانی است و نبشته هایی چند در سینه اسب او و متن انجمن کنده کاری شده به نبشته پهلوی نگارده شده که پچواک آن چنین است:

اورمزدپرست، خداوندگار، شاپور، شاهنشاه ایران و انیران ، فرمانروا از سوی خدا پسر اورمزدپرست، خداوندگار، اردشیر، شاهنشاه ایران، فرمانروا از سوی خدا، پسر خداوندگار، بابک شاه. انجمن رو به رو، دارای همان پهلوهاست. در آن، پیکر دو پادشاه در حال پیاده نمایان و در جلوی آنها دو بچه ایستاده اند. آن دو پادشاه با هم چنبره (حلقه تازی) ای را در دست دارند که گویا نشانه بستن پیمان با یکدیگر هستند. بر روی این کنده کاری، سنگ نبشته ای کنده شده بود که از بین رفته است و بخش پایان آن به جای مانده و چنین پرورده (معنی) می دهد:

کیش و آیین زرتشت از بین رفته بود، من که شاهنشاه هستم، آن آیین را دوباره زنده کرده و برپاداشتم. از پرورده این جستار چنین دانسته می شود که سنگ نبشته مزبور به فرمان اردشیر پاپکان که زنده کننده آیین و کیش زرتشت بوده، نوشته شده و پیکر بالای سنگ نوشته، چهره خود اردشیر است. سنگ تراشی دست راست دارای دو متر بلندی و 5/3 متر پهناست. در این انجمن دو سوار روبه روی یک دیگر ایستاده تور شیراز که یکی از آن ها تاجی بر سر دارد و هردوی آن ها نیز چنبره ای را با هم گرفته اند. نزدیک پرستشگاه نیز سنگ نبشته ای که همانند آن روی جرز درگاه کاخ از سنگ سپید کنده شده و از پیش پدیدار بوده است، ولی اکنون از بین رفته است.

نگاره شاپور یکم ساسانی

در بخش پایین کوه نقش رستم، نزدیک به زمین. سنگ تراشی هایی بسیار از روزگار پادشاهان ساسانی به چشم می خورد. در نزدیکی زمین بین آرامگاه داریوش یکم و اردشیر یکم هخامنشی، انجمن سنگ تراشی شده به بلندی ۵ متر و درازای ۱۱ متر نمایان است. در این انجمن، مشخص بر اسب سوار و یک تن در پیش اسب او، زانو زده، درخواست بخشش می نماید. و یک تن دیگر از بزرگان در پهلوی او ایستاده است. در پشت سوار هم دو تن دیده می شوند. آن که سوار بر اسب است، شاپور یکم، دومین پادشاه توانا و کشورگشای دودمان ساسانی، پسر اردشیر پاپکان است که بین سال های ۲۴۲ تا ۲۷۱ میلادی در سراسر جهان آن روزگار، فرمانروایی داشته است. آن که زانو زده و درخواست بخشش می نماید، والرین امپراتور روم می باشد که در سال ۲۶۰ میلادی، شاپور یکم بر او چيره شد و پادشاهی را از وی گرفت. (شرح این جنگ در سنگ نبشته هایی بسیار و جاهایی بسیار به زبان پهلوی ساسانی و هم چنین به خط یونانی در دیوار جنوبی ساختمان نامبردار به کعبه زرتشت که در برابر آرامگاه های نقش رستماست، نوشته شده است) دیگری که ایستاده و دست شاه به سوی او دراز است، سیر یا دیس نام می باشد که شاپور یکم او را نوازش نموده و به جای والرین امپراتور روم تور شیراز تابستان 98 نشانده و تاج و تخت روم را به وی بخشیده است.