آشنایی با ویژگی های مشترک کاخ های تخت جمشید

آشنایی با ویژگی های مشترک کاخ های تخت جمشید

ساختمان های مجموعه تخت جمشید که ستون های بلند و پر شکوه هر کدام از آنها سر به آسمان می سایند، پر است از شکوه جلال و اندیشه های بالاتر از پیش رفته به ویژه با سنجیدن با دنیای آن روز. تاریخ نشانگر آن است که سران و بزرگان هخامنشی، ایدئولوژی استواری داشته و بسیار به آن پایبند بوده اند و نام نیک و سرشت و سیرت نیکو و باورهایشان و راه پیشرفت و گسترش امپراتوری آنها پس از / ۲۵ سده، باریک بینانه تر به جای مانده است، در حالی که نام ها و کارهای انجام شده به دست بسیاری از نژادگان ایران و جهان، پیش و پس از آنها به افسانه ها پیوسته و تاریخ آگاهی باریک بنیانه از سرنوشت آنها ندارد، ولی از سه راه می توان به درستی و شگفت انگیزی آن پی برد: یکی نوشته های تاریخی بسیار استوار و توانمند، با سود جستن از سنگ نبشته های سنگی و فلزی که تاکنون تور شیراز مرداد 98 در مرز /۱۵۰۰۰ سنگ نبشته در تخت جمشید پیدا شده و دوم نشانه های بازمانده از تاریخ نویسان یونانی که نام هخامنشیان را به روزگار رنسانس و سده های پسین کشانده اند و سوم یهودیانی که به پاس خوش رفتاریکورش و دیگر شاهان هخامنشی، نام آنان را در کتاب مقدس تورات آورده و ستوده و به نیکی یاد کرده اند.

آقای کارستن نی پورد - دانمارکی در سال ۱۷۶۰ میلادی بررسی های دانش خاورشناسی را با نگاره برداری از تخت جمشید و آماده کردن رونوشت از آنها را آغاز نمود.

شاهان هخامنشی، گورهای خود را در دامنه و فراز کوه ها می ساختند و آهنگ آنها از این کار آن بوده که آرامگاه آنها از دستبرد دشمنان دور نگه داشته شود و با پیدایی این که توان آن را داشته اند که کالبد خود را مومیایی نمایند، چون به بازماندگی روح باور داشته اند، مومیایی شدن را روا نمی دانستند و آن را نمی پسندیدند. همه باستان شناسان و خاورشناسان که از تخت جمشید دیدن کرده و با دید دادگرانه و پژوهش، به دور تور شیراز شهریور 98 از پشتیبانی نژادی و ملی و کرانه ای به این نشانه ها نگریسته اند و نشانگزاری سرشت و هنر و نوآوری و باریک بینی ایرانی را ستوده و مورد گفت و گو و پژوهش و پذیرش قرار داده اند.

ویژگی های پر ارج ساختمان کاخ ها، چهار دیواری بوده که در بین آنها شماری بسیار، ستون قرار داشته و در جلو، ایوانی ستون دار پدیدار بوده که از دو سو پله می خورده است. این ستون ها از هر ستون آوازه داری در یونان باریک تر و خوش نماتر و مهندسی تر بوده و گشادگی (فاصله) آنها بسیار زیاد و شمار شیارهایشان بیشتر می باشد که برای نخستین بار در هنر هخامنشی پدیدار گشته، بر بالای آن ها بخش جلوی بدنه یک جفت گاو یا عقاب یا شیر به گونه پشت به پشت قرار گرفته اند. بر روی پشت آنها باربری قرار داشته تا تیرهای پهنای آسمانه را نگاه دارد. افسوس که آسمانه هیچ یک از کاخ ها به جای نمانده، ولی نشانه های بازمانده نشان می دهد که آسمانه کاخ ها تیرپوش رویه دار و از درخت سدر و سرو و بلوت (بلوط) که از جاهای گوناگون به تخت جمشید آورده شده بود، ساخته شده و با لایه تناوری از کاه و گل پوشانیده شده بوده است.

گرچه چهار چوب های درب ها و پنجره ها از دیوارهای سنگی یک پارچه درست شده، ولی درب ها همگی چوبی با روکشی از فلزهای گرانبها بوده که بر روی پاشنه ای مفرغی می چرخیده است. دیوارها از خشت خام یا آجر بوده تور شیراز و 5 / 1 تا ۲ متر تناوری داشته است و بالایه قیر و روی آنها با گچ پوشانیده شده بود و بیشتر آجرها در پیمایش سده ها از تخت جمشید برده شده و در جاهای دیگر از آنها سودجسته شده است.

باید دانست که تخت جمشید گرد آمده ای است از آینده نگری پروژه ریزان، استادی و دانایی رازی گارها، هنرنمایی نگارگران، زبردستی سنگ تراشان و ایمان کارگران و هوشیاری خردمندانه پایه گزاران آن و دست آویزی (سندی) است گرانبها و گویا از فرهنگ والا و ژرف و ریشه دار ایران کهن که بیوگان آسیا نام گرفته و بخشی پر ارج از تاریخ سرفراز از ایران را در بر دارد.