معرفی سالن میانی کاخ کوچک خشایارشا تخت جمشید

معرفی سالن میانی کاخ کوچک خشایارشا تخت جمشید

از پاستون هایی که در تخته سنگ های رویه تالار به چشم می خورد، روشن می گردد که این سالن (تالار) دارای ۳۶ ستون که در شش ردیف بوده، داشته است و همه آنها مانند ستون های سالن های کوچک تر دیگر در هنگام آتش سوزی از سوی اسکندر گجسته مقدونی به آهک دگرگون شده و رفته رفته ریخته است.

باید دانست که اکنون کمترین نشانی از ستونهای تالار به جای نمانده است، ولی تپه کوچک خاکی در سوی خاور کاخ کوچک خشایارشا در شیراز پدیدار بود که در آغاز سال ۱۳۱۷ خورشیدی در آن، کاوش انجام شد و پس از خاک برداری آن جا، اتاق هایی گود در زیر تپه نمایان و از درون آنها چند تا ته ستون و تنه ستون سنگی به دست آمد و آشکار شد که در سال ۱۲۵۴ خورشیدی، هنگامی که به فرمان فرهاد میرزا معتمدالدوله، استاندار فارس در تخت جمشید، کاوش می شده تور شیراز مرداد 98، خاک و ته و تنه ستونهای خرد شده تالار مرکزی کاخ نامبرده را در ساختمان گودی که در زیر تپه نامبرده و در خاور و نزدیک کاخ بوده، ریخته اند و از این رو بر نشان ریختن سنگ ها و خاک های تالار نامبرده به درون آن ساختمان، تپه ای پدید آمده است.

ساختمان تالار مرکزی چهار گوشه و درازای هر پهلوی آن 5 / 36 متر می باشد. در چهار دیوار این سالن پنج درب و نزدیک به ۲۰ تاقچه و پنجره بوده که درون پنجره ها، چهره کارکنانی که هر کدام به کاری سرگرم هستند کنده کاری شده است. از بودن این نگاره ها می توان پی برد که این ساختمان، حرم سرای شخصی خشایارشا بوده که پس از گاهی کوتاه آن را ساخته است.

دو درب سالن (تالار) مرکزی به ایران شمالی باز می شود و در جرزهای این تور شیراز شهریور 98 دو درب، خشایارشا با دو خدمتگزار که چتری بالای سر شاه نگه داشته اند از تالار بیرون می آیند. دو درب دیگر به اتاقهای خاوری و باختری و یک درب هم از تالار به مهتابی جنوبی باز می شود. پهنای این درگاه ها 7/1 متر و بلندی آنها 73/ 4 متر است.

در دو گوشه شمالی و جنوبی هر یک از اتاق های خاوری و باختری سالن مرکزی، دو درگاه برپاست و در هر پایه آنها دو خدمتگزار با حوله و عطردان و گلدان دیده می شود که به درون اتاق می آیند. در راست و چپ هر یک از اتاق های نامبرده سه اتاق خیلی کوچک ساخته شده است. مهتابی جنوبی کاخ در دو سویش دارای دو پلکان سنگی بوده که پلکان خاوری آن ویران شده و باختری آن آباد و پابر جاست و شماره پله های آن در دو بخش ۶۹ و درازی هر پله ۱ / ۱۵ متر می باشد و از این پلکان به فضای جنوبی هدیش فرود می آیند. این فضا پست تر از همه بخش های شاه نشین تخت است و کف آن به اندازه 7 متر پایین تر از رویه هدیش است. به گمان بسیار، در این فضا در روزگار هخامنشیان باغی بوده مانند باغ های بابل که بخت النصر برای شهبانوی خود تور شیراز ساخته بوده است.